Bütün peygamberler ve din kitaplarının rüyaya dini ve manevi büyük bir önem vermeleri ve rüyayı nübüvvetten (elçilik görevi) bir parça kabul etmeleri, Firavun'un, Hazreti Yusuf'un meşhur rüyaları gibi bir hayli tarihi rüyalardan din kitaplarında uzun uzun bahsedilmesi, rüya hakkında insanların kalbinde bir çeşit kanaat meydana getirmiş, görünlen rüyaların yorumları önceleri evliye ve din ileri gelenlerinin tek elinde iken, sonraları 'İlmi-i tabir' ismiyle, bir ilim haline gelmiş, dünyanın dört tarafında buna dair yüzlerce kitap yazılmıştır.
Rüya hakkında hadisler de vardır. Hadislere göre, 3 türlü rüya vardır:
1-) Rahmani rüyalar: Meleklerin, insanın uyku sırasında bedeninden geçici olarak ayrılan ruhuna gösterdikleri şeyler “Rahmani Rüyalar”dır. Bu tür rüyaların yorumlanması gerekmez, çünkü gerçek rüyalardır.
2-) Şeytani rüyalar: Cinlerin, şeytanların gösterdikleri rüyalardır. Bunların da bir kısmı gerçekleşir. Hem de daha çabuk. Bu tür olan rüyaları yorumlamak gerekir.
Bir kısmı da insanı korkutmak, boş yere ümitlere düşürmek, alay etmek için gösterilen şeyler olduğu için gerçekleşmez ve rüyayı görenin korkusu ve tatlı umudu boşa çıkar.
3-) Çok düşünce ve fazla yemek, hastalık gibi hallerde görülen rüyalar: Mesela susamış bir insanın buz gibi soğuk sular görüp içmesi, zihnin meşgul olduğu şeylere az çok benzeyen rüyalar görmesi, ateşli bir hastanın karmakarışık şeyler görmesi gibi. Bu tür rüyaların hiçbir anlamı ve yorumu yoktur.
Spritizme bilginleri de rüya hakkında şöyle derler: ,Ölen insanları ruhları daima aramızda dolaşırlar, insanlarla devamlı surette temasta bulunurlar. Bunlar bedende iken sevdiklerini yine sever, sevmediklerini de sevmezler. Kendi hısım ve akrabalarına, yakın tanıdıklarına rüyayı göstermek suretiyle yardım ederler. Bununla onlara, gelecekleri hakkında bir hatırlatma yaparlar.
İşte rüya (bilinen sebeplerden ve hastalıklardan ileri gelenler hariç olmak üzere) bundan ibarettir. Gerçekleşir ve insana hali ve geleceği hakkında bilgi verir.
Günümüzde bile insanların yüzde doksanı rüyaya inanmaktadır ve bunda da haklıdırlar. Çünkü gördükleri rüyaların çıktığını bizzat bildiğimiz kimseler pek çoktur. Hatta bizzat ben de, Gördüğüm rüyalardan birçoğunun gerçekleştiğine şahit olmuşumdur.
Kaç çeşit rüya vardır? Bir kısım araştırmacılara göre sayılması mümkün olmayacak kadar çok rüya vardır. Diğer bir görüşe göre de rüyanın türü belli sayıdadır. Mesela Doktor Freud’un nazariyesini kabul ve takip edenler, görülen rüyaların hepsini iki veya üç sınıfta toplarlar.
Çeyrek asır süreyle gördüğü rüyaları “Ruznamesine” kaydedip tahlil eden meşhur ruhiyatçılardan Felemenkli Doktor Frederik van Edin, kendi tecrübesine nazaran dokuz çeşit rüya bulunduğunda karar kılmıştır. Fakat bu sınıflardan birçokları Freud mektebi taraftarlarınca tanınmamaktadır. Dr. Frederik’in tertip ettiği liste şöyledir.
1-) Adi rüyalar: Bunlar mahiyet itibariyle ehemmiyetsiz olup, canlı ve hafızada kolaylıkla yer tutacak rüyalar değildir. Bu rüyalar, alalede bir uykuda herkesin görebileceği rüyalardır.
2-) Pek canlı rüyalar: Sinirler rahatsızken görülen umumiyetle nahoş (hoş olmayan) rüyalardır. İnsan bunları bütün ana hatlarıyla hatırlar. Bunlar nadiren görülür. Hayat hadise ve vakalarına nazaran hatalı ve kusurludur.
3-) Temsili vehayut alaycı rüyalar: Bunlar mahiyet itibariyle cin, peri, aşk, sevda ile karışık ve şehevi olup, ende görülürler. Ekseriya tam istirahatle uyunmayan uykuda meydana gelirler. İnsan uyandığı zaman, üzerinde bir utanma hissi bırakır.
4-) Hissi rüyalar: Bu tür rüyalar ne nahoş ve nede nadirdir. Açık bir surette hatırlanmamakla beraber, bu rüyalardan bazıları ikaz edici mahiyettedir.
5-) Latif rüyalar: Bunlar, havada uçmak ve suda yüzmek gibi hoş ve latif rüyalardan ibaret olup, daima sabahın beşi ile sekizi arasında görülürler. Vücut sıhhatte iken görüldükleri zaman tamamiyle hatırlanabilirler. Bu rüyalar sık sık görülür ve vücut üzerinde faydalı bir surette tesir ederler.
6-) Cin ve perili rüyalar: Bu rüyalar her ne kadar cin ve perili, şeytan ve ifritli iseler de nahoş değildirler. Vücut sıhhatte iken görülür, vücut üzerinde ferahlatıcı bir tesir icra ederler.
7-) Tersine uyanmak: Bunlarda cin ve perili rüyalardır. İnsanın sıhhati ve keyfi yerinde iken, uyanacağına yakın bir zamanda görülürler. Bunlar her ne kadar nadir görülseler de, açık bir surette hatırlanabilirler.
8-) İlk uyku rüyaları: Bunlar yatar yatmaz ilk uykuda görülen hoş ve latif rüyalardır. Vücut yorgunken görülür, nadiren meydana gelir ve iyice hatırlanırlar.
9-) Marazi veyahut fevkalade rüyalar: Bunlar bedenen hasta iken görülür, vücut itibariyle haoş bir tesir yapar.
Rüyaların bu surette tasnifi, diğerlerinden pek farklı ise de, yıllarca devam eden şahsi müşahedelerden çıkardıkları için önemlidir. Şimdi bu rüya listesini gözü önünde tutan okuyucu, kendi gördüğü rüyaları buna göre tasnif edebildiği gibi, bu listenin içeriğiyle ne dereceye kadar uygunluk gösterdiğini de anlayabilir.
Berrin Ardakoç